Bitkilerin sınıflandırması, soy ilişkilerinin araştırılması ve yeryüzüne dağılım örüntüsünün ortaya çıkarılması günümüzün en çok ilgi duyulan konularıdır. Bu araştırmalar geleneksel yöntemlerin yanında, baz dizilimi ve diğer genetik özelliklerin araştırılması ile elde edilen verilere dayanır.
Moleküler Bitki Sistematiği Laboratuvarı (MOBİS), geleneksel araştırma yöntemleri yanında moleküler verileri kullanarak bitkilerin filogeni, filocoğrafya ve diğer genetik özelliklerini araştırmak amacıyla kurulmuştur.
Açılışı 4 Aralık 2015 tarihinde yapılan laboratuvarda, 2019 yılına kadar ikisi uluslararası, üçü TÜBİTAK 1001 ve ikisi H.Ü. BAP olmak üzere yedi proje çalışması sürmektedir. Ayrıca ön araştırma ve diğer projelere hazırlık amaçlı çalışmalar da devam etmektedir.
MOBİS kurulduğu günden bu zamana kadar, gerçekleşen projeler aracılığı ile çok sayıda cihaz alınarak ileri düzey moleküler araştırmaların rahatlıkla sürdürüldüğü laboratuvar niteliği kazanmıştır.
MOBİS’de şimdiye kadarki çalışmalardan sağlanan DNA örnekleri, -80 0C’de korunan ve kendi veri tabanı olan bir DNA bankası kurulmuştur. Ayrıca, MOBİS’e alınan çimlendirme kabini, sitogenetik ve NGS çalışmaları için yeni olanaklar sunmaktadır.
Uluslararası projeler ve diğer araştırma işbirlikleri, MOBİS’in hem kapasitesini artırmakta, hem de burada çalışan genç araştırıcıların dünyaya açılmaları için fırsatlar sunmaktadır.
Çok sayıda lisansüstü tez çalışmasının sürmekte olduğu MOBİS, aynı zamanda lisans öğrencileri için iyi bir eğitim ve geleceğin bilim insanlarını yetiştirmek için fidanlık misyonu üstlenmiştir.
Yüksek hacimli moleküler verilerin analizinde temel olan biyoinformatik alanı, MOBİS’de hem teknik altyapının geliştirilmesi hem de eğitim aracılığı ile yeni bir atılım içindedir.
Yeryüzünde biyoçeşitliliğin en yüksek düzeyde olduğu yerlerden biri olan Türkiye, habitat, tür ve gen kaynağı bakımından da “sıcak nokta” niteliğindedir. Üzerinde uzun yıllardır çalıştığımız badem, armut, alıç, kiraz ve diğer pek çok meyvenin birincil ya da ikincil genetik çeşitlenme merkezi Türkiye’dir.
Binlerce yıldır uygarlıklara beşik olmuş Türkiye coğrafyası, buğday, arpa, mercimek ve burçak gibi pek çok tarım bitkisinin kültüre alındığı bereketli topraklardır. Biyoçeşitliliğin uygarlıkla buluştuğu bu coğrafyada, MOBİS’in bilime evrensel ölçekte katkı sağlaması ve geçmişten geleceğe uzanan soyağacını bilgi ile sulaması dileğimizle..
Ali A. Dönmez